لیپوزوم،ترنسفروزوم و اتوزوم

لیپوزومها و سیستمهای دارو رسانی پوستی مشابه

(ترنسفروزومها و اتوزومها)

دکتر درسا وفایی

.

.

.

.

.

.

روشهای نفوذ و جذب مواد بصورت موضعی:

مواد موثره که در فرمولاسیون محصولات مراقبت از پوست یا حتی داروهای موضعی موجود هستند از سه مسیر روتین به پوست نفوذ کرده، جذب شده و به محل اثر منتقل می شوند:

.

.

.

.

.

.

.

.

اینتراسلولار:

مواد موثره از داخل سلولها عبور می کنند و به سلولهای هدف می رسند.

اینترسلولار:

مواد موثره از بین سلولها عبور می کنند تا به سلول هدف برسند.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

برای درک بهتر مکانیسم نفوذ و جذب مواد از پوست، مروری بر ساختار غشاء سلولی داشته باشیم:

.

.

.

.

.

.

غشاء سلولی از دو لایه لیپیدی (فسفولیپیدی) تشکیل شده است که نیمه تراوا است و میزان ورود و خروج مواد از سلول را تنظیم می نماید.

هر لایه غشاء از یک سر آب دوست و یک دم آبگریز (چربی دوست) تشکیل شده است.

.

.

.

.

.

.

.

این دو لایه به گونه ای در کنار هم قرار گرفته اند که دمهای آبگریز در کنار هم و در قسمت میانی و سرهای آبدوست در بالا و پایین قرار گرفته اند.

.

یکی از روشهای موفق و ایمن برای افزایش نفوذ و جذب مواد موثره از پوست، لیپوزومال نمودن مواد موثره ست.

فرم لیپوزومال مواد موثره هم نفوذ و جذب بیشتری خواهند داشت، هم از نظر پایداری بهبود خواهند یافت. زیرا که از تخریب با رطوبت و اکسیداسیون با اکسیژن هوا محفوظ می مانند بعنوان مثال مشتقات ویتامین سی را لیپوزومال می نمایند.

.

.

.

.

لیپوزوم یک وزیکول (کیسه کوچک کروی و بسته) میکروسکوپی هست که شامل دو لایه فسفولیپیدی و یک فضای درونی هست. مواد موثره آبدوست در قسمت درونی جای می گیرند.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

نفوذ و جذب مواد موثره لیپوزومال

قسمت لیپیدی بیرونی لیپوزوم در غشاء سلول ادغام (fusion) می شود و مواد موثره را به درون سلول منتقل می نماید.

.

.

.

.

.

.

.

سالهاست که برای افزایش جذب مواد موثره از لیپوزومها استفاده می شود ولی علم و تکنولوؤی هیچ وقت متوقف نمی شوند و به همین حد اکتفا نمی نمایند.

.

ترکیبات مشابه لیپوزوم:

.

.

.

.

.

                         Liposome Transferosome Ethosome

.

لیپوزومها، ترنسفروزومها و اتوزومها همگی حاملهای دارو (Transdermal Drug Delivery System)در مقیاس نانو هستند که برای انتقال مواد موثره به سلولها استفاده می شوند. اما هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند.

این سه (لیپوزومها، ترنسفروزومها و اتوزومها) تفاوت کمی در ساختار و مواد تشکیل دهنده دارند. بدین گونه که در ساختار دولایه فسفولیپیدیشان، ترنسفروزومها حاوی سورفکتانتها نیز هستند و اتوزومها حاوی اتانول.

.

.

.

.

.

.

از نظر نحوه نفوذ و جذب نیز با یکدیگر تفاوتهایی دارند.

.

.

.

.

شباهتهای لیپوزومها، ترنسفروزومها و اتوزومها

هر سه نوع بعنوان حاملهای دارویی استفاده می شوند تا دارو یا ماده موثره را به سلولهای هدف برسانند.

سایز هر سه در حد نانو ذره می باشد که آنها را قادر می سازد به راحتی به سلولها نفوذ نمایند.

هر سه نوع توانایی انکپسوله کردن مواد موثره را دارند تا در برابر تجزیه و تخریب در بدن محافظت نمایند.

.

.

.

تفاوتهای لیپوزومها، ترنسفروزومها و اتوزومها

.

.

.

.

.

.

.

.