همه چیز درباره اکتیوشناسی: چرا شناخت مواد مؤثر در محصولات پوستی حیاتی است؟

در دنیای امروز که قفسه‌های فروشگاه‌های پوستی مملو از سرم‌ها، کرم‌ها و تونرهای متنوع است، یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که هر فرد باید داشته باشد، شناخت مواد مؤثر یا همان اکتیوها در محصولات مراقبت از پوست است. دانشی که به آن “اکتیوشناسی” می‌گویند.

🧪 اکتیوشناسی یعنی چه؟

اکتیوشناسی علمی است که به مطالعه و بررسی مواد مؤثره (Active Ingredients) در محصولات پوستی می‌پردازد. این مواد، ترکیباتی هستند که تأثیر مستقیم و قابل‌مشاهده‌ای روی سلامت، عملکرد و ظاهر پوست دارند، مانند رتینول، نیاسینامید، ویتامین C، AHAها، BHAها و…

شناخت این مواد به شما کمک می‌کند تا محصولات مناسبی برای نوع پوست، سن، مشکل پوستی و هدف درمانی خود انتخاب کنید.


✅ چرا شناخت اکتیوها ضروری است؟

  1. پیشگیری از آسیب‌های پوستی
    استفاده نادرست از ترکیبات فعال می‌تواند باعث التهاب، خشکی، یا تحریک پوست شود. برای مثال، ترکیب همزمان رتینول و AHA می‌تواند پوست حساس را تحریک کند.

  2. افزایش اثربخشی روتین پوستی
    اگر بدانید دقیقاً چه ماده‌ای چه کاری برای پوستتان انجام می‌دهد، می‌توانید بهترین روتین مراقبت از پوست را با ترکیب مناسب اکتیوها بچینید.

  3. درک صحیح از تبلیغات و انتخاب آگاهانه
    بسیاری از برندها از اصطلاحاتی مانند “آنتی‌اکسیدان”، “ضدپیری”، “درمان لک” و… استفاده می‌کنند. دانستن پشت‌پرده این اصطلاحات باعث می‌شود فریب تبلیغات اغراق‌آمیز را نخورید.


🌿 چند نمونه از اکتیوهای پرکاربرد

نام ماده مؤثره عملکرد اصلی مناسب برای
نیاسینامید کاهش لک، کنترل چربی، روشن‌کنندگی پوست چرب و مختلط
رتینول جوان‌سازی، ضدچروک، درمان آکنه پوست بالغ و آسیب‌دیده
ویتامین C آنتی‌اکسیدان، روشن‌کنندگی، تحریک کلاژن انواع پوست
سالیسیلیک اسید (BHA) لایه‌برداری، کاهش جوش‌های سرسیاه پوست چرب و آکنه‌ای
AHAها لایه‌برداری ملایم، بهبود بافت پوست پوست خشک و کدر

👩‍⚕️ نظر دکتر درسا وفایی

در دوره‌های آموزشی پوست و زیبایی، اکتیوشناسی یکی از مباحث کلیدی است که به هنرجویان و پزشکان آموزش می‌دهم. چراکه بدون شناخت علمی مواد مؤثر، هیچ درمانی دقیق و ایمن نخواهد بود. توصیه می‌کنم هنگام انتخاب محصولات پوستی، ابتدا با پزشک مشورت کرده یا حداقل دانش پایه‌ای درباره مواد فعال داشته باشید.