اپی ژنتیک

۱۴۰۴-۰۵-۰۷ مدیر سایت اصطلاحات و مفاهیم علمی حوزه پوست

اپی ژنتیک Epigenetic

دکتر درسا وفایی

.

.

تعریف اپی ژنتیک

تاثیر رفتار و محیط فرد بر تغییرات در ژنتیک او که موجب فعال یا غیرفعال شدن ژنها می شود.

اپی ژنتیک و افزایش سن

اپی ژنتیک با بالا رفتن سن تغییر می کند هم بعنوان بخشی از رشد طبیعی و پیری و هم به دلیل قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی که در طول زندگی اتفاق می افتند.

اپی ژنتیک در مقایسه با جهش ژنتیکی

این دو پدیده به نوعی با هم مرتبط هستند، اما به روش‌های مختلفی بر بیان ژن‌ها و ویژگی‌های موجودات زنده تأثیر می‌گذارند:

• اپی ژنتیک
1.تعریف: اپی ژنتیک تغییراتی در بیان ژن‌ها است که بدون تغییر در توالی DNA رخ می‌دهد.
2.مکانیسم‌ها: شامل متیلاسیون DNA، تغییرات در هیستون‌ها و RNAهای غیرکدکننده است.
3.منشاء : تغییرات اپی ژنتیک می‌توانند به دلیل عوامل محیطی مانند تغذیه، استرس، و مواد شیمیایی ایجاد شوند.
4. تأثیرات : این تغییرات معمولاً قابل برگشت هستند ولی می‌توانند در طول عمر یک موجود زنده و حتی به نسل‌های بعدی منتقل شوند.

.

.

.

• جهش ژنتیکی
1.تعریف: جهش ژنتیکی تغییراتی در توالی DNA است که می‌تواند بر ساختار و عملکرد ژن‌ها تأثیر بگذارد.
2.مکانیسم‌ها: شامل حذف، درج، یا جایگزینی نوکلئوتیدها در توالی DNA است.
3.منشاء: جهش‌های ژنتیکی می‌توانند به صورت خودبخودی یا به دلیل عوامل محیطی مانند پرتوهای یونیزان و مواد شیمیایی رخ دهند.
4.تأثیرات: این تغییرات معمولاً دائمی هستند و می‌توانند به نسل‌های بعدی منتقل شوند. جهش‌ها ممکن است باعث بیماری‌های ژنتیکی یا تغییرات مفیدی در موجودات شوند.

به صورت خلاصه، اپی ژنتیک تغییراتی است که بدون تغییر در توالی DNA رخ می‌دهد و معمولاً قابل برگشت است، در حالی که جهش‌های ژنتیکی تغییراتی در توالی DNA هستند که معمولاً دائمی هستند. هر دو پدیده نقش مهمی در تعیین ویژگی‌های موجودات زنده و توسعه بیماری‌ها دارند.

مکانیسمهای اپی ژنتیک:

مکانیسم‌های اپی ژنتیک شامل تغییراتی در بیان ژن‌ها هستند که بدون تغییر در توالی DNA رخ می‌دهند. به صورت کلی، سه مکانیسم اصلی اپی ژنتیک وجود دارد:

1.متیلاسیون DNA: این فرآیند شامل افزودن گروه‌های متیل (CH3) به DNA است که می‌تواند ژن‌ها را خاموش کند یا میزان فعالیت آنها را کاهش دهد. مثلاً، متیلاسیون می‌تواند باعث شود که ژن‌های مرتبط با سرطان کمتر فعال شوند.
2.تغییرات در هیستون‌ها: DNA به دور پروتئین‌هایی به نام هیستون‌ها پیچیده شده است. تغییراتی که در هیستون‌ها رخ می‌دهد، می‌تواند تأثیر زیادی بر دسترسی به ژن‌ها و بیان آنها داشته باشد. به عنوان مثال، اَستیل‌دار کردن هیستون‌ها معمولاً باعث افزایش بیان ژن‌ها می‌شود، در حالی که متیل‌دار کردن هیستون‌ها می‌تواند باعث خاموشی ژن‌ها شود.
3.RNA‌های غیرکدکننده: این مولکول‌های RNA به بیان ژن‌ها کمک می‌کنند یا مانع آن می‌شوند، بدون اینکه خودشان پروتئین بسازند. یکی از مثال‌های این نوع RNA‌ها، microRNA ها هستند که می‌توانند پیام‌های ژنتیکی (mRNA) را تجزیه کرده و مانع از تولید پروتئین شوند.

.

.

.

هر یک از این مکانیسم‌ها می‌توانند تحت تأثیر عوامل محیطی مثل تغذیه، استرس و سموم قرار بگیرند و به این ترتیب، رفتار ژن‌ها را تغییر دهند. به عبارت دیگر، اپی ژنتیک به ما نشان می‌دهد که ژن‌هایمان تنها با توالی DNA تعیین نمی‌شوند، بلکه عوامل بیرونی نیز نقش مهمی در آن دارند.

.

.

.

.

.

.

.

.

تاثیر اپی ژنتیک بر سلامتی

اپی ژنتیک علم روشن و خاموش (فعال و غیرفعال) کردن ژن هاست. در علم پزشکی حتی برای بیماری های خودایمنی و برخی از انواع سرطان مطالعات اپی ژنتیک ضروری و حیاتی هستند. نکته قابل تامل اینست که سیستم بدن بسیار قابل برنامه ریزی است.

تغییرات اپی ژنتیک تأثیرات عمیقی بر سلامتی ما می‌گذارند. این تغییرات می‌توانند بر بسیاری از جنبه‌های سلامتی، از رشد تا بیماری‌ها و پیری تأثیر بگذارند.

بیماری‌های قلبی-عروقی: عوامل اپی ژنتیک می‌توانند بر میزان فعالیت ژن‌های مرتبط با التهاب و کلسترول تأثیر بگذارند و بنابراین خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی را افزایش دهند.

سرطان: تغییرات اپی ژنتیک می‌توانند ژن‌های سرکوبگر تومور را خاموش کرده و ژن‌های محرک رشد تومور را فعال کنند. این تغییرات ممکن است توسط عوامل محیطی مانند مواد شیمیایی، تغذیه نادرست و استرس ایجاد شوند.

بیماری‌های روانی: اپی ژنتیک می‌تواند بر ژن‌های مرتبط با انتقال‌دهنده‌های عصبی و رشد مغز تأثیر بگذارد. این تغییرات ممکن است به توسعه بیماری‌های روانی مانند افسردگی، اضطراب و اسکیزوفرنی کمک کنند.

بیماری‌های متابولیک: تغییرات اپی ژنتیک می‌توانند باعث اختلال در متابولیسم بدن شوند و به بیماری‌هایی مانند دیابت نوع 2 و چاقی منجر شوند. عوامل محیطی مانند رژیم غذایی نامناسب و عدم فعالیت بدنی نقش مهمی در این تغییرات دارند.

پیری و طول عمر: اپی ژنتیک می‌تواند نقش مهمی در روند پیری و طول عمر ایفا کند. تغییرات اپی ژنتیک می‌توانند باعث کند شدن یا تسریع پیری شوند و در نتیجه بر سلامت کلی و طول عمر افراد تأثیر بگذارند.

به طور کلی، اپی ژنتیک به ما نشان می‌دهد که نه تنها ژن‌های ما بلکه نحوه تعامل آن‌ها با محیط و سبک زندگی نیز می‌تواند بر سلامت ما تأثیر بگذارد. این دانش می‌تواند به توسعه روش‌های جدید درمانی و پیشگیری از بیماری‌ها کمک کند.

اپی ژنتیک و زیبایی

زیست شناسان ژن های مسئول پیری را شناسایی نموده اند. با افزایش سن، پوست فراموش می کند که چگونه مانند پوست جوان عمل کند. ژن‌های «خوب» که پوست را سفت نگه می‌دارند از کار می‌افتند و ژن‌های تسریع‌کننده آسیب فعالتر می شوند.

اپی ژنتیک می‌تواند نقش مهمی در تعیین ویژگی‌های ظاهری و زیبایی انسان‌ها داشته باشد. این تأثیرات می‌توانند به عوامل محیطی و سبک زندگی که بیان ژن‌ها را تغییر می‌دهند، مرتبط باشند.

1.پوست : عوامل اپی ژنتیک می‌توانند بر روی پیری پوست، رنگ‌دانه‌ها و حتی توانایی پوست در مقابله با آسیب‌ها و ترمیم اثر بگذارند. مثلاً، قرار گرفتن در معرض اشعه‌ی ماوراءبنفش (UV) می‌تواند از طریق مکانیسم‌های اپی ژنتیک باعث ایجاد لکه‌های پوست و چین و چروک شود.
2.مو: رنگ، ضخامت و میزان رشد مو نیز می‌تواند تحت تأثیر اپی ژنتیک قرار بگیرد. عوامل محیطی مانند تغذیه، استرس و مواد شیمیایی می‌توانند بیان ژن‌های مرتبط با رشد مو و رنگدانه‌ها را تغییر دهند.
3.وزن و فرم بدن: اپی ژنتیک می‌تواند بر متابولیسم بدن و ذخیره‌ی چربی تأثیر بگذارد. بعنوان مثال رژیم غذایی نامناسب و عدم فعالیت بدنی می‌توانند از طریق مکانیسم‌های اپی ژنتیک باعث افزایش وزن و تغییرات در فرم بدن شوند.
4.دندان‌ها: سلامت و ظاهر دندان‌ها نیز می‌تواند تحت تأثیر اپی ژنتیک قرار بگیرد. مثلاً، تغذیه، مصرف فلوراید و عادات بهداشتی می‌توانند بیان ژن‌های مرتبط با تشکیل و حفظ مینای دندان را تحت تأثیر قرار دهند.

به طور خلاصه، اپی ژنتیک به ما نشان می‌دهد که چگونه عوامل محیطی و سبک زندگی می‌توانند بر زیبایی و ویژگی‌های ظاهری ما تأثیر بگذارند، بدون اینکه تغییراتی در توالی DNA ایجاد شود. این دانش می‌تواند به توسعه روش‌های جدید مراقبت از زیبایی و سلامت کمک کند.

.

  

.

اپی ژنتیک و زیبایی پوست

برای سال‌های متمادی، دانشمندان ژنتیک تصور می‌کردند که DNA ما و نحوه تأثیر آن بر زندگی ما قفل شده و ثابت است. ولی امروزه اثبات شده است که “سبک زندگی” و “عوامل محیطی” بر خصوصیات ژنتیکی بسیار اثرگذارند.

برخی دانشمندان علم کازمتیک و زیبایی معتقدند که تنها 25 درصد از پیری توسط ژن‌ها تعیین می‌شود و 75 درصد یا بیشتر تحت تأثیر عوامل محیطی و سبک زندگی است. این بدان معناست که رژیم غذایی، سطح استرس و مراقبت از پوست ، همگی در نحوه رفتار ژن‌های شما نقش دارند.

اپی ژنتیک می‌تواند تأثیر زیادی بر زیبایی و سلامت پوست داشته باشد. تغییرات اپی ژنتیک در بیان ژن‌ها می‌توانند بر روند پیری پوست، تولید رنگدانه‌ها، و توانایی پوست در مقابله با آسیب‌ها و ترمیم اثر بگذارند. در ادامه چند مثال از تأثیرات اپی ژنتیک بر زیبایی پوست آورده شده است:

1.پیری پوست: مکانیسم‌های اپی ژنتیک می‌توانند بر میزان تولید کلاژن و الاستین که موجب استحکام و انعطاف‌پذیری پوست می‌شوند، تأثیر بگذارند. عوامل محیطی مانند آفتاب زیاد، آلودگی هوا و استرس می‌توانند تغییرات اپی ژنتیک ایجاد کنند که منجر به پیری زودرس پوست، چین و چروک و کاهش لطافت پوست شود.
2.رنگ‌دانه‌های پوست: عوامل اپی ژنتیک می‌توانند بر میزان تولید ملانین، رنگدانه‌های موجود در پوست که رنگ آن را تعیین می‌کنند، تأثیر بگذارند. مثلاً، قرار گرفتن در معرض اشعه‌ی UV می‌تواند باعث تغییرات اپی ژنتیک شود که منجر به افزایش تولید ملانین و ایجاد لکه‌های پوستی (لکه‌های آفتابی) شود.
3.ترمیم و التیام زخم‌ها: تغییرات اپی ژنتیک می‌توانند بر توانایی پوست در ترمیم زخم‌ها و مقابله با آسیب‌ها تأثیر بگذارند. مثلاً، برخی از تغییرات اپی ژنتیک می‌توانند بهبود زخم‌ها را تسریع کرده و از تشکیل بافت‌های زائد (مانند اسکارها) جلوگیری کنند.
4.بیماری‌های پوستی: برخی از بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس و اگزما می‌توانند تحت تأثیر تغییرات اپی ژنتیک قرار بگیرند. این تغییرات می‌توانند باعث افزایش یا کاهش فعالیت ژن‌های مرتبط با التهاب و دفاع ایمنی شوند و بنابراین بر شدت بیماری‌ها و پاسخ به درمان‌ها تأثیر بگذارند.

به طور کلی، اپی ژنتیک به ما نشان می‌دهد که چگونه عوامل محیطی و سبک زندگی می‌توانند بر زیبایی و سلامت پوست ما تأثیر بگذارند، بدون اینکه تغییراتی در توالی DNA ایجاد شود. این دانش می‌تواند به توسعه روش‌های جدید مراقبت از پوست و درمان بیماری‌های پوستی کمک کند.

اپی ژنتیک و محصولات مراقبت از پوست

اپی ژنتیک نقش مهمی در توسعه و اثربخشی محصولات مراقبت از پوست دارد. به طور کلی، با استفاده از دانش اپی ژنتیک و با درک بهتر مکانیسم‌های اپی ژنتیک، می‌توان محصولات مراقبت از پوست موثرتری تولید کرد که به حفظ زیبایی و سلامت پوست کمک می‌کنند. این محصولات با تأثیر بر مکانیسم‌های اپی ژنتیک می‌توانند به بهبود وضعیت پوست و جلوگیری از آسیب‌های مختلف کمک کنند.

.